طراحی ویلای سنتی
ویلا سازی و باغ سازی سنتی ریشه در معماری سنتی ما دارد اگر دوست دارید یک باغ
ویلای سنتی داشته باشید باید کمی با اصول طراحی باغ ویلا ها ی ایرانی آشنایی داشته
باشید در ادامه کمی به ریشه ها و تاریخ باغ سازی و کوشک به عنوان یک فضای ویلایی
در ایران توضیحات مفصل ارائه می شود
باغ یا فردوس ایرانی
کلمه ((فردوس)) (بهشت) از
واژه فارسی ((پردیس )) گرفته شده است بعداز
ورود اسلام استفاده از کلمه ((فردوس))برای
باغ ایرانی نمادی از بهشت بوداستفاده شدزیرا مسلمانان در انطباق با توصیف بهشت در قرآن
کریم، سعی کردند،در این جهان فناپذیر، جلوه ای از فناناپذیری و جاودانگی جهان
ابدی و باغ های بهشتی را به نمایش بگذارند.
به عنوان مثال درخت همیشه سبز سرو با قامت کشیده و نشانهً عظمت و جاودانگی در
می کاشتند .
ریشه های باغ سازی در ایران
باغ سازی در ایران از قدمت
طولانی برخوردار می باشد و تاریخی بیش از دو هزار ساله دارد .ریشه های چهارباغ اصل باغ سازی ایرانی است .در دوره هخامنشیان دیده می شود که از ابداعات
کوروش در خلق مجموعه کاخ پاسارگاد می باشد .طراحی چهار باغ پاسارگاد در واقع الگوی
باغ سازی ایرانی قرار گرفت و این الگو گیری در باغ سازی وکوشک های دوره صفویه به
خوبی مشهود است .
چهار باغ یا باغ ایرانی چیست ؟
کلمه چهار باغ را زیاد
شنیده اید بخصوص در اصفهان و در آثار بجا مانده از دوره صفویه . چهارباغ طرحی در
معماری ایرانی و اسلامی به شکل چهارگوش برای باغ هاست در چهارباغ‌ها کل باغ بصورت چهارگوش
با راه‌ها و مسیر آب به قسمت‌های کوچکتری تقسیم میشوند. درمعماری باغ ایرانی توجه خاصی به شکل های هندسی
مربع و مستطیل شده است و از شکل های هندسی بیضی و گرد کمتر استفاده شده است.همچنین نمایش ساده و روشن
بین اجزای باغ وجود دارد .
کوشک یا ویلای ایرانی
کوشک ساختمانی است که به
شکل برونگرا طراحی و محل استقرار آن در محور اصلی باغ در فاصله مرکز تا انتهای باغ
است. بنا و استقرار سازهء کوشک مانند به گونه‌ای است بنا شده است که در محور اصلی
باغ و متاثر از ساختار هندسی باغ باشد. بدین شکل چشم اندازی زیبا از کوشک به سمت
باغ ایجاد می‌شود و در هنگام ورود به باغ گذرازعمارت سردر، عمارت کوشک در معرض دید
بازدید کننده قرار می‌گیرد.
کوشک یا بنای ویلایی در معماری و باغ سازی سنتی ایرانی
از اصول دیگر باغسازی باز بودن چشم انداز اصلی باغ به شکل کشیده می باشد در
انتهای این مستطیل کشیده که به آن «میان کرت» می گفتند، بنا و کوشک اصلی قرار می
گرفت.
اما کوشک چیست
احداث طرح کوشک
در باغ ایرانی بر مبنای طرح صفه با نقش مربع، یا هشت ضلعی و نیز طرحهای هشت بهشت
در موارد اندکی به صورت مدور است.
کوشک همان بنای ویلایی امورز
است ساختمانی که بیشتر از چهار طرف باز بوده و به باغ پیرامون خود راه دارد.
بنا ی کوشک با معماری خانه
های سنتی ایرانی متفاوت است در معماری
سنتی خانه ها در درون بیان یک حیاط مرکزی وجود دارد و ساختمان دور حیاط را احاطه کرده
اما در بنای کوشکی برعکس است این حیاط و محوطه باغ است که ساختمان را احاطه کرده
است .
بناهای کوشکی در تاریخ معماری ما بصورت بناهای کاخی بخصوص در دروه صفویه
شناخته شده اند .بناهای کوشکی همان کاربری ویلاهای امروزی را داشته اند برای گذران اوقات تفریح و فراغت بوده است و
غالبا در مکانی خوش آب و هوا و اصطلاحاً ییلاقی ساخته می‌شود.
محل قراری گیری کوشک یا ویلای
سنتی ایرانی در باغ
در باغ و ددرمیان کرت ، آب نما یا استخر می ساختند در دو طرف خیابان آن درختان
بلند می کاشتند ً و خیابان به صورت دالانی سبز چشم انداز زیبایی خلق می
کرد در فضای وسط خیابان، جهت جلوگیری از بسته شدن دید، درخت بلند نمی کاشتند.
گیاهان کنار خیابان‌های باغ، در محور اصلی،
سرو، کاج و نارون؛ یا سرو، کاج و چنار؛ یا سرو، کاج
و ارغوان بود اما ساختمان ویلایی یا کوش در انتهای محور سبز و یا در
میانه محور سبز قرار میگرفت .
محل قرار گیری ویلا ی سنتی ایرانی در
زمین های شیب دار
یک اصلی در معماری ایرانی مهم بود و آنهم احترام به طبیعت و حیط زیست معمار
هوشمند ایرانی در باغ سازی و کوشک سازی سعی میکرد تا شرایط زمین را در بهترین حالت
و با کمترین دخل و تصرف ایجاد کند بنابراین با باغ های مطبق در معماری سنتی ایرانی
مواجه هستیم .در بعضی از باغ ها میان کرت به دلیل قرارگیری باغ در زمین شیب دار،
به صورت زیبایی مطبق ساخته می شد. مانند باغ شاهزاده کرمان که که بصورت مطبق هایی
زیبا طراحی شده و کوشک به زیبایی در باغ خود نمایی می کند .
در باغ ایرانی به غیر از ویلا چه فضاهای دیگری ساخته می شد.
در باغ ایرانی علاوه بر
فضای کوشک به دلیل اقامت طولانی در باغ ویلاها بخصوص توسط شاهان و وزرا فضاهای
دیگر ی نیز طراحی و اجرا می شد از جمله :
- سردر (بیرونی باغ یا محل پذیرایی)
- فضای جنبی و خدماتی
- اصطبل
- انبار
- حمام
- آب انبار
- چایخانه
اما سئوالی که مطرح می شود اینست که امروزه در طراحی باغ ویلاهای
سنتی این فضاها لازم هستند؟ در ادامه شرح خواهم داد که همسان سازی این فضاها در
معماری امروز چگونه خواهد بود
سردر باغ ایرانی
سردر یا همان ورودی که در گذشته علاوه بر طراحی بروین
فضاهایی چون هشتی را در خود جای میداد امروزه نیز می توان در طراحی معماری سنتی ویلاها
فضایی شبیه همان هشتی ها طراحی کرد و ورودی ساختمان که جزیی از طراحی نما محسوب می
شود باید توجه خاص در انتخاب فرم و متریال کرد تا همسانی خوبی با ریشه های سنتی
باغ ویلای سنتی داشته باشد .
حمام در ویلا های سنتی
در ویلاهای سنتی ایارنی می توان همان فضای سونا و جکوزی و
استخر را به رویکرد معماری سنتی طراحی
اجرا کرد حتی بخشی به عنوان حمام ترکی در نظر گرفت.
چایخانه و فضاهای جانبی در ویلاههای سنتی
در ویلاهای امروزی فضاهایی برای گپ زدن تفریح کردن و گذران
اوقات خوش با دوستان تعبیه می شود که در ویلاهای سنتی این فضا به عنوان چایخانه
مطرح بوده در طراحی های امروزی فضاهایی مانند آتشگاه و یا نشیمن های پله ای خصوصی
می تواند جایگزین شود .چایخانه در واقع جز فضاهای خدماتی محسوب میشدند و تعریف چنین فضایی البته با کیفیت فضایی متفاوت در فرهنگ ژاپن هم وجد دارد.
اصول طراحی ویلا سنتی ایرانی
چگونه است اصول طراحی ویلا و کوشک به سبک سنتی ایرانی برگرفته از همان اصول معماری
ایرانی است. غالب این اصول از آمیزه‌های معماری ایرانی از دوران اشکانیان، ساسانیان
و دوران اسلامی الهم گرفته شده است .
اصول طراحی معماری ایرانی در ویلای سنتی
از نظر استاد پیرنیا چند اصل معماری ایرانی تعریف شده است ه در ادامه به چند
اصلی که در طراحی و اجرای ویلای سنتی ایرانی کاربرد دارد می پردازیم
از اصول معماری سنتی پرهیز
از بیهودگی در طراحی ویلا سنتی
پرهیز از بیهودگی یعنی
چیزی بیهوده و بی هدف و بدون کاربرد در طراحی معماری لحاظ نشود . این بدان معنیست
که هیچگونه تزیینات در سبک طراحی ویلا،
صرفا جهت زیبایی نیست، بلکه در عین زیبایی کاربردی است. برای مثال طراحی پنجرههای
ارسی با شیشه های رنگی برای ویلا ایرانی در عین زیبایی به جهت تعدیل نور آفتاب بوده و همچنیند جهت ایجاد تنوع فضایی با تغییر
جهت تابش آفتاب در روز همان کاری که در نورپردازی داخلی امروزه انجام می شود
اصل نظم و وحدت در معماری
ایرانی
طراحی ویلا ایرانی برا
اساس اصل وحدت در کثرت معماری ایرانی انجام می‌شود. اصل وحدت در کثرت برگرفته از
نظم جهان هستی است که سعی دارد به فضای زیست انسان نظم ببخشد.در طراحی معماری باید پیوستگی و هماهنگی در هندسه و طراحی
فضا ها وجود داشته باشد .
ورودی‌ها در معماری سنتی
ایرانی
طراحی ورودی در ویلای ایرانی،
یک عنصر کل نسبت به سایر فضاهای معماری در این ویلا است. ورودی ویلا برقرار کننده
ارتباط درون و بیرون است.همان طور که در
بخش فوق در وردی باغ ایرانی توضیحاتی ارائه شد .
اصل ورودی حیاط باز
حیاط در ویلا سنتی، فضایی
مرکزی با انتظام هندسی، درونگرا است و مرتبط با فضاهای اطراف، محورساز، سرگشوده و
برگرفته از باغ ایرانی است که تعاملی تنگاتنگ با اقلیم دارد البته در کوشک سازی و ویلا
سازی میتواند برعکس باشد و این حیاط باشد که بنا را در بر گیرد اما در معماری سنتی
ویلایی ایرانی می توان برای ایجاد بهتر حس
خانه ایرانی فضاهایی چون حیاط مرکزی کوچ ماننند نارنجستان در معماری سنتی طراحی
کرد .
اصل نیارش از اصول دیگر معماری ایرانی
در معماری و طراحی ویلا ایرانی
سنتی هندسه و نیارش با استفاده از پیمون و
مقیاس و تناسبات، عامل تعیین و کنترل ابعاد و اندازه‌ها و راهنمای دستیابی به ویلای
مطلوب خواهد بود .
استفاده از المانهای معماری سنتی در طراحی ویلای سنتی
المانهایی مانند طاق و قوس ایرانی یا طاق آهنگ و المانهایی شبیه بادگیر و گنبد
البته به شکل ی مدرنتر می توان در طراحی ویلای سنتی لحاظ کرد و فضای ویلا را
جذابتر کرد هر چه قدر المانها به معماری سنتی نزدیکتر باشند حس اصیل بودن ویلا بیشتر
القا خواهد شد .
معماری سنتی ایرانی یک معماری طبیعت گرا
در بخش ویلاهای مطبق
توضیح داده شد که معمار سنتی ایرانی چقدر به زمینه و باغ در طراحی ویلا اهمیت می
داده است در واقه ساختمان کوشک یا ویلا جزیی از طبیعت محسوب میشده و آسیبی از به
طبیعت نمیزده در واقع معماری ایرانی یک معماری هماهنگ با محیط و طبیعت خویش می
باشد در طراحی ویلا ایرانی هماهنگی با طبیعت و استفاده از انرژی پایدار آن همانند
نور و باد… و عناصر اصلی آن مثل آب و خاک و گیاه… در نظر گرفته می‌شود. ویلا ایرانی
همزیستی مسالمت آمیزی با طبیعت برقرار میکند.
مراحل طراحی ویلا
به سبک ایرانی سنتی
اگر گرایشات سنتی دارید و
به دنبال فضاهایی با حس نوستالژی هستید می تواند یک ویلای سنتی ایرانی را نتخاب
کنید. استفاده از المانهای ساده، آرامش بخش، با رنگهای روشن به گونه‌ایی که
ارتباط صریح و موثر با نور آفتاب دارند، در معمار ایرانی به کرات به چشم میخورد.
فضاهی فیزیکی در ویلای سنتی باید چگونه باشد؟
برنامه فیزیک ویلای سنتی فرقی با ویلاهای دیگر ندارد فرق اصلی در نحوه طراحی
معماری و ساماندهی فضاهای ویلا در کنار هم می باشد . استفاده از هندسه منظم و گاها
قرینه و رعایت محرمیت و اصول طراحی معماری می تواند برنامه فیزیکی ویلا را به
بهترین شکل ایجاد کند
بازی با آب در باغ و یلای
ایرانی
از مشخصه های مهم دیگر باغ ایرانی، تمایل زیاد به نمایش آب می باشد .معمار باغ
ساز، بازی های دلنوازی با آب انجام می داده است. تامین آب باغ به کمک حفر قنات در دل کویر مه تحقق کامل
کارایی و سودمندی در باغ ویلای ایرانی را نمایش می دهد .امروزه نیز می توان با
حرکت زیبای آب در مسیر باغ و حیاط ویلا همان حس سنتی را در فضای باغ ویلا ایجاد
کرد .
گیاهان در باغ ویلای سنتی ایرانی
درختان، گل ها و گیاهان باغ ایرانی علاوه بر زیبایی بخشیدن
به کل مجموعه، مصارف خوراکی و دارویی هم داشتن یعنی گیاهان فقط برای زیبایی
استفاده نمی شدند این همان اصل پرهیز از بیهودگی که لازم است در طراحی های امروزی
نیز لحاظ شود .
ایوان و رواق در معماری
ویلای سنتی ایرانی
ایوان یک فضای میانی بین
فضای داخل و فضای بیرونی در معماری سنتی می باشد که یک فضای نیمه باز است و از المانهای
مهم در معماری سنتی است که در طراحی ویلاهای سنتی نیز می تواند طراحی و اجرا شود
اما رواق رواق یک فضای نمیه باز یا نمیه بسته می باشد که بسیار در طراحی ویلا جذاب
می باشد و میتواند در حول محیط ویلا با ستونهای زیبا قرار گیرد و بخصوص در فصل
گرما و تابستان برای نشتن و گپ زدن از آن استفاده کرد .
هزینه طراحی ویلا ی سنتی ایرانی
چقدر است
هزینه طراحی ویلا بسیار
متغیر باشد. هر چه طراح ویلا ایرانی با جزئیات بیشتری داشته باشد، هزینه بیشتری نیز
به خواهد داشت:
هزینه های طراحی معماری سنتی تا بخشی ماندد ویلا های دیگر می باشد اما در بخش
طراحی نما و طراحی داخلی به دلیل داشتن جزییات زیاد و دقت در هماهنگی عناصر مختلف
معماری بسیار زمان بر و هم است و بنابراین هزینه بیشتری در طراحی خواهد داشت بخش
های مختلف هزنیه شامل موارد زیر می باشد
۱. هزنیه طراحی
معماری
۲. هزینه سازه و محاسبات
۳. هزینه طراحی نمای
سنتی ویلای ایرانی
۴. هزینه معماری و
دکوراسوین داخلی
۵. طراحی نقشه مکانیکال
و تاسیسات و برق ویلا
۶. هزینه محوطه و باغ
ویلا
هزینه های اجرا و ساخت ویلا
ایرانی به عوامل زیر وابسته است
:
۱. هزینه‌های نظارت
مهندسی
۲. هزینه‌های مجوز
های لازم از مراجع قانونی
۳.هزینه ی گودبرداری
۴. هزینه عملیات
فونداسیون
۵. هزینه عملیات پی
ریزی سازه و اسکلت و نوع آن
۶. هزینه عملیات
اجرای سقف ها
۷. هزینه دیوار کشی یا
به اصطلاح سفت کاری
۸. هزینه تاسیسات و
برق و آب
۹. عملیات نازک کاری
گچ و سرامیک
۱۰. نصب در و پنجره و
چراغ ها
خدمات مجموعه زانا
در طراحی ویلای سنتی ایرانی
یکی از مهمترین
دغدغه‌های امروز جامعه معماری و به طور کلی هنری کشور، غفلت از انواع سبکهای بومی
که سِبقه ء تاریخی و ملی دارند، است. برای مثال؛ طراحی ویلا به سبک کلاسیک و رومی
آنچنان رشد کرده که گویی این سبک ایرانیست که اینچنین به مذاق کارفرمایان ایرانی
خوش آمده است. یکی از دلائل مهم این مساله غفلت معماران ایرانی از ترویج، گسترش و یا
بهتر است بگوییم شناساندن سبک ایرانی و یا
سبک سنتی به مخاطب ایرانی است.
یکی ازخدمات شرکت طرح
معماری زانا شناساندن و احیای سبک معماری ایرانی و یا سبک طراحی ویلا سنتی
است. آشنایی با سابقه تاریخی ویلا ایرانی
و اینکه این سازه ریشه در ساختارهای باستانی چون کوشک دارد، باعث رشد بیشتر تقاضا
برای طراحی و ساخت ویلا ایرانی شود و همین موضوع بازگشت آمیزه‌های اصیل معماری سنتی
به بافتهای شهری و روستایی خواهد شد.
مشاوره های رایگان طراحی ویلای سنتی
با تماس تلفنی و یا تماس از طریق پیام رسانها و ارائه خواسته ها و توضیحات می
تواند مشاوره رایگان دریافت کنید .
طراحی آنلاین ویلا
شرکت زانا با استفاده از امکانات مجازی و برگزاری جلسات بصورت مجازی این امکان
را برای کارفما ها در کل کشور و همچنین در بسیار از کشورهای خارجی فراهم کرده و
تمامی مراحل طراحی بصورت انلاین بررسی و برای کارفرماها ارسال می گردد.
نکاتی طلایی برای طراحی ویلا
و باغ ویلا سنتی ایرانی :
1-
از نمای آجری
استفاده کنید
معمولا برای طراحی
نمای ساختمان ویلایی به سبک سنتی از آجر استفاده می شود. آجر یکی از انواع مصالحی
است که از گذشته تا به امروز طرفداران زیادی داشته و بنابراین یکی از مهم ترین
المان ها برای داشتن یک فضای سنتی و کلاسیک می باشد. دقت کنید که آجر ها نیز انواع
مختلفی دارند، که انواع آجر قفقازی و نسوز امروزه در طراحی نمای بیرونی ویلا ها بسیار
مورد استفاده قرار می گیرد.
2. شیشه های رنگی
روح بخش فضاهای معماری ویلای سنتی
طراحی شیشه های رنگی نیز
از دیگر نکات مهم در طراحی باغ ویلا به سبک سنتی می باشد. شیشه های رنگی که مخصوص
معماری سنتی ایران است از جمله انتخاب های خوبی است که می تواند محیطی پر نشاط و
جذاب و در عین حال آرامش بخش را برای شما به ارمغان آورد.شیشه های رنگی در طرح هیا امروزی و تکنولوژی های جدید تولید
شده اند که می توان از آنها استفاده کرد
3. طراحی تراس یا
بهار خواب یا مهتابی
طراحی تراس و بالکن بخصوص
تراس سبز یا بهار خواب از دیگر نکاتی است که در معماری سنتی ایران بسیار مورد توجه
بوده است. البته در معماری سنتی ایران بهار خواب یا تراس، شاه نشین گفته می شده
است که امروزه با تغییرات کمی به بهار خواب یا تراس بدل گشته است. بنابراین شما می
توانید با طراحی یک فضای شاه نشین که بر فراز محوطه خارجی قرار گرفته و می توان از
درون آن، از زیبایی های محوطه ویلا استفاده نمود، ویلایی با سبک سنتی داشته باشید.
4. طراحی آلاچیق یا
تخت های سنتی در محوطه باغ ویلا
استفاده از آلاچیق و یا
تخت های سنتی در گوشه ای از فضای باز ویلا نیز می تواند چشم هر بیننده ای را به
خود خیره کرده و فضایی دلنشین را ایجاد کند. همچنین دقت کنید که می توانید به کمک
قالیچه ها و پشتی های سنتی یا متکا های گرد، تخت های طراحی باغ ویلا سنتی
طراحی باغ ویلا کوچک
اگر مساحت کمی دارید
نگران نباشید حتی در زمین های کوچک هم می توان ویلاهای کوچک اما با اصول طراحی
معماری مناسب طراحی کرد و حس خوبی را در آن ویلاها تجربه کنید .
نقش و رنگ درمعماری خانه ایرانی چه جایگاهی داشته
در خانه های سنتی کاربرد رنگ عالمانه بوده است .شیشه های رنگی در پنجرههای اتاقهای
سه دری که برای خواب هم به کار میرفت، از رنگهای آرامش بخش آبی و سبز بیشتر
استفاده می شد
ولی در اتاقهای ((پنج دری)) یا ((هفت دری)) که برای پذیرایی و برگزاری مراسم مختلف
بود، از رنگهای نشاط آور قرمز و زرد بیشتر بهره میبرده اند.
معماری خانه ایرانی در همنشینی با آب
معماران ایرانی با استقرار حوض های آب در مجاورت نمای بناهای اصلی ساختمان و
انعکاس بنا در آب، به آن حیات و معنایی خیالی می بخشیدند.
انعکاس نمای ساختمان در حوض آب که با
گذر نسیم ّ هوا مواج هم می شد، نمودی از جهانی دیگر را نمایش میداد که نمونه عالی آن
کاخ چهلستون اصفهان است.در این بنا بخش
انعکاس یافته آن در آب، اهمیتی به اندازه خود مادی و واقعی بنا را دارد و بیست
ستون کاخ، به اضافة انعکاس آنها بوده است
معماری سنتی ایران معماری با نظم و قاعده بوده است
معماری داخلی ایرانی ، سراسر منظم و آراسته و به دور از کژی و اغتشاش است.انتخاب
اشکال، ترکیبات آنها، تقسیم بندی سطوح، نماها و... همه در کاملترین ً قرینه هستند،در
این نظام هندسی فضاهایی که با هم دیده میشوند قرینه هستند ولی اگر همزمان و با هم
دیده نشوند، معمار خود را ملزم به رعایت قرینگی نکرده است،
تزیینات در خانه ایرانی روح بخش خانه ایرانی
درادامه سعی داریم تا شما را با تزیینات اصیل در معماری داخلی ایران آشنا کنیم
:
خوش نویسی :
از زمان اختراع خط، نوشتن روی بناها و مصنوعات به منظور تزیین، بیان اعتقادات و
یا به یادگارگذاشتن حوادث و وقایع برای آیندگان، مرسوم بوده است.نمونه خط
نگاری د ربنا در بنای چغازنبیل مشاهده می شود ،که اگر این نوشته ها بجا می ماند کتابخانه
ای مفصّل بیان کننده حوادث و اعتقادات آن روزگاران می بود .
در معماری ایرانی خط نیز یکی از
ابزارهای خلق زیبایی در فضاست.خط و کتیبه های
قرآنی حاوی معنا، پندآموز، محترم و مقدس است.گویی معمار با نشاندن خط بر همه چیز، بنا را محترم و مقدس
کرده است.
نقوش هندسی
هنرمندان به دلیل همخوانی اصول نقوش هندسیبا مبانی نظری اسلام از نقوش هندسی
بهره می بردند. در اسلام علم هندسه در هنر به کار گرفته شد، و در غیاب اندازه ها و
ابزار امروزی ازدایره به عنوان پایه ای برای تکثیر نقوش و جلوه های گوناگون
تودرتوی آن، که نمادی از ایجاد کثرت(مخلوقات خداوند) از واحد (خداوند متعال) در
عالم می باشد، استفاده شد.
نقوش اسلیمی
نقوش اسلیمی نقش مایه های برگرفته از تاک (انگور)، گل سرخ، نیلوفرآبی، گل انار
و … و پیچش آنها در هنر دوران اسلامی نقطه آغازی برمجموعه ای از اشکال با معنا شد.تمام منحنی‌های اسلیمی جهتی
به درون و جهتی به بیرون دارند که جزء ذات اسلیمی است که این گرایش به بی‌نهایت
دارد و نشانی از جاودانگی در اسلیمی به‌شمار می‌رود
کاشی کاری
اوّلین نمونه های آجر های لعاب دا در چغازنبیل مشاهده شده .استفاده از کاشی از زمان هخامنشیان
و ساسانیان رواج داشته و در دوران اسلامی این هنر به اوج خود رسیده است.
پنج گروه بزرگ کاشیکاری
ایرانی ، که عبارت اند از:
- کاشی تراشیده (معرّق)
- کاشی درهم (معقّلی)
- کاشی زیررنگی
- کاشی هفت رنگی
- کاشی کاری با کاشی نره
گچ بری
در ایران باستان گچ بری به صورت کنده کاری و برجسته کاری از اجزای مهم تزیینات
معماری بکار رفته در کا خهادر دوره اشکانیان گچکاری و نقّاشی در
کنار هم استفاده می کردند.
آجرکاری
استفاده از خشت خام در جوامع اولیه بشری معمول بوده است. در ابتدا برای پختن غذا و نان درکنار خشت ها آتش روشن می
کردند و پس از مدتی دریافتند که خشتها مقاوم تر شده است، یا بعد ازآتش سوزی های
قبایل در درگیری های قبیله ای مختلف، متوجّه می شدند که، خانه های خشتی باقی مانده
بادوا متر شده است.
به همین دلیل فنّ پختن خشت و تبدیل شدن آن به آجر رواج یافت.
از اولین نمونه های بناهای ساخته شده با خشت خام می توان از چغازنبیل نام برد
که روکش بنا راجهت مقاومت بیشتر از خشت پخته ساخته اند.در صدر اسلام آجر را برای
تزیین سطوح مختلف جلوه های دلنشینی از نور و سایه در نماهای بناها پدید می آوردند. اوج این فن در مقبره امیر
اسماعیل سامانی در بخارا مربوط به قرن سوم هجری می باشد.
سنگ کاری و حجاری
در معماری ایرانی، بناهای سنگی زیبایی وجود دارد. که درآنها از سنگ به دلیل مقاومت و پایداری زیاد در حجّاری ها،نقش
برجسته ها، مجسمه ها و در اجزای بنا مورد استفاده قرارمی گرفته است.اما این هنر در
خانه های فلات ایران به دلیل کمبود مصالح سنگی کمتر دیده شده است .
آینه کاری
معماران ایرانی با هنر و خالقیت کیمیاگرانه خود به شیوه های گوناگون و متناسب
با مکان و با مصالح مختلف، شاهکارهای جهانی پدید آورده اند.آینه کار با ایجاد
اشکال و طرحهای تزیینی منظم و بیشتر هندسی از قطعات کوچک و بزرگ آینه در سطوح داخلی
بنا فضایی درخشان و پرتأللو پدید میآورد که حاصل آن بازتاب پیدرپی نور در قطعات بیشمار
آینه و ایجاد فضایی پرنور، دل انگیز و رویایی بوده است.
.
